Nevmekan : Hangardan Kültür Merkezine

Tembellik hakkımı kullanarak biraz dinlenmek istedim bir gün sokak sokak yürümek yerine Üsküdar’da yeni keşfettiğim bir mekanda kahvaltı yapıp arkadaşımla sohbet etmeye ayırdım. Mekanın ismi Nevmekan. Nev, Farsça “yeni” demek. Mekan yeni olsa da bina çok eski. Yaklaşık 100 yıllık bir yapı. İETT’nin Üsküdar-Bağlarbaşı-Kısıklı tramvay hattının hem hangarı hem de elektrik santali olarak inşa edilmiş. Üsküdar’da tramvay mı varmış dediğiniz duyar gibiyim. Evet 1966 kadar hizmet vermiş bu tarihi yapı. Daha sonra İstiklal, Moda gibi tramvay hatları ile birlikte kaldırılmış. Diğerleri tekrar hizmete alınsa bile maalesef Üsküdar hattı tekrar yapılmadı.

Uzun yıllar otobüs garajı olarak kullanılan binanın arsasına önce İETT kültür merkezi inşa edilmiş. Bir dönem ulaşım müzesi olarak kullanılan bina Ekim ayında ortalarında Üsküdar Belediyesi tarafından kafe daha doğrusu kültürümüzdeki karşılığı olarak kıraathane olarak tekrar düzenlenmiş. Çünkü geniş bir kütüphanesi var.

Mekanın en önemli özelliği sakinliği. Kitaplar olması çok farklı bir hava katmış. İnsan ister istemez kütüphanede gibi hissediyor kendini. Hoş müziklerle de kitap, dergi okumak için ideal bir ortam oluşturulmuş. Konserler, söyleşiler, açılışlar, sergilerle de bir kültür merkezi görevini ifa etmeye devam etmekte. Kitapların haricinde mekanın çok güzel bir saat koleksiyonu var. Çeşitli tarihi saatler görülemeye değer.

Binanın içinde büyük bir vinç var. İlk gördüğümde bir anlam verememiştim. Elektirk santrali olduğu dönemde trafoları taşımak için bu vinç kullanılmış. Şimdi çok farklı bir amaçla hizmet etmekte. Mekanda konser ve söyleşiler de düzenlenmekte. Bu amaçla bir sahne yapılmış. Etkinlik olmadığı zamanlar bu sahne vinçle havaya kaldırılmakta.

Uzun yıllardır Üsküdar’a giderken kullandığım yol üzerinde olmasına hatta dikkatimi çekmesine rağmen durup bu binaya bakmamıştım. Instagramda bir arkadaşın profilinde fotoğrafını görünce çok şaşır ve şu yorumu yapmıştım : “Yolda durmadan iz toplanmıyor” (#yolsözleri) .

İETT Tramvay Hangarı Tarihi

Binanın yapımına Evkaf Nazırı Hayri Bey tarafından Alemdağ ormanlarından odun, kömür ve Taşdelen menbaından iyi su nakletmek amacı ile 1911 yılından başlanmış. Ancak I.Dünya savaşından devam etmesi dolayısı ile tamamlanamamış. Daha sonra Üsküdar Havagazı Şirketi’ne verilen elektrik imtiyazı sayesinde sadece elektrik üretilmek amacı ile kullanılmış. Cumhuriyetin ilanından sonra, üretilen elektirikle tramvayın enerji ihtiyacı da karşılanabilir düşüncesi ile Süreyya Paşa tarafından tramvay inşası 1927 tekrar başlatılır. Mimar Ali Talat Bey tarafından 1928 yılında bitirilerek tramvay hattı hizmete alınır. 1966 yılında kadar tramvay hangarı ve elektrik santrali olarak kullanılır. Hattın kaldırıldığı bu tarihten sonra ise otobüs garajı olarak hizmet verir.

Nevmekan Adres

Üsküdar Belediyesi Bağlarbaşı Kültür Merkezi
Selami Ali Mah. Gazi Cad. No : 12 Bağlarbaşı / Üsküdar
Telefon : 0 216 553 74 75

Nevmekan Fotoğrafları